Του Jonathan Levin
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ τελικά εξέπληξε τις αγορές με θετικό τρόπο και οι traders είναι ευνόητα ενθουσιασμένοι που οι χειρότερες αυξητικές πιέσεις στις τιμές είναι πιθανό τελικά να βρίσκονται πίσω μας. Ωστόσο η αληθινή στροφή προς καλύτερες μέρες θα έρθει όταν ο πληθωρισμός πάψει να είναι γενικά σοκαριστικός - θετικά ή αρνητικά - και θα μπορεί να αποχωρήσει ξανά προς τα παρασκήνια.Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ σημείωσε άνοδο 8,5% τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους, ανέφερε την Τετάρτη το Υπουργείο Εργασίας της χώρας, λιγότερο από τη διάμεση εκτίμηση του 8,7% σε έρευνα του Bloomberg.
Από τις 46 προβλέψεις, μόνο δύο πέτυχαν το ποσοστό (Credit Suisse και High Frequency Economics). Η συναίνεση έχει πλέον σημειώσει επιτυχίες σε μόλις τέσσερις από τις προηγούμενες 17 προβλέψεις ΔΤΚ, με τους οικονομολόγους της Wall Street να υποτιμούν τον πληθωρισμό 12 φορές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ακόμα κι αν οι προοπτικές φαίνεται να βελτιώνονται, η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) και οι χρηματοπιστωτικές αγορές εξακολουθούν να πετούν περίπου "στα τυφλά", πράγμα που σημαίνει ότι οι πιθανότητες για λάθη νομισματικής πολιτικής παραμένουν υψηλές.
Μη προβεψιμότητα
Ο πληθωρισμός δεν είναι εγγενώς κακός επειδή είναι αυξημένος, αλλά επειδή έχει υπάρξει απρόβλεπτος, αν και ένας παρατεταμένα υψηλός πληθωρισμός θα ήταν πράγματι επιβλαβής. Αν όλοι γνώριζαν ότι οι τιμές θα διογκωθούν, ας πούμε, κατά 6%, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τους μισθούς και τις τιμές καταναλωτή ανάλογα και οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήταν λίγο-πολύ εντάξει.
Είναι ο απροσδόκητος πληθωρισμός που δυσκολεύει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στο να λάβουν συνετές επενδυτικές αποφάσεις, καθιστώντας τα πραγματικά κέρδη ασταθή και θέτοντας εμπόδια στην οικονομία. Ο απροσδόκητος αποπληθωρισμός είναι σίγουρα καλύτερος από την αντίθετη εναλλακτική λύση σε αυτή τη συγκυρία, ωστόσο δεν θα ήταν και σπουδαίος. Η προβλεψιμότητα είναι η βέλτιστη επιλογή.
Το γεγονός ότι τα στοιχεία εξακολουθούν να εκπλήσσουν - αν και προς τα κάτω - σημαίνει ότι οι οικονομολόγοι εξακολουθούν να μην έχουν εδραία γνώση του τι συμβαίνει. Πόσο γρήγορα θα πέσει ο πληθωρισμός από εδώ και πέρα; Θα εγκατασταθεί σε ένα επίπεδο που θα είναι αποδεκτό από τη Fed; Ή θα κολλήσει περίπου στο 4% εν μέσω ισχυρών ανοδικών πιέσεων στους μισθούς;
Χωρίς μεγάλη ορατότητα ακόμη και για την έκθεση για τον πληθωρισμό του επόμενου μήνα, είναι δύσκολο να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα με σιγουριά, πράγμα που σημαίνει ότι ο πρόεδρος της Fed Jerome Powell θα εξακολουθεί να δυσκολεύεται να ρυθμίσει τη "βελόνα" μιας νομισματικής πολιτικής που να κάνει αρκετά για να συντρίψει τον πληθωρισμό, χωρίς ταυτόχρονα να προκαλεί ύφεση.
Το περασμένο καλοκαίρι, οι οικονομολόγοι φαινόταν να έχουν την κατάσταση αρκετά καλά διαγνωσμένη, με μία εντελώς ακριβή πρόβλεψη και μερικές κοντινές αστοχίες που έδειχναν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις φαινόταν να υποχωρούν. Στη συνέχεια ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε και σχεδόν κανείς δεν τον είδε να πλησιάζει.Και πάλι περίπου στην μετάβαση από το 2021 στο 2022, υπήρξε μια σειρά επιτυχημένων προβλέψεων, καθώς πολλοί ειδικοί έβλεπαν κορύφωση του πληθωρισμού στον ορίζοντα. Για άλλη μια φορά, η ιδέα ότι οι οικονομολόγοι είχαν καταλάβει τον πληθωρισμό εξαφανίστηκε τους επόμενους μήνες, καθώς οι μεγάλες αστοχίες έγιναν και πάλι κοινές. Μέχρι τώρα, η προκατάληψη ήταν σταθερά προς την υποτίμηση του προβλήματος. Η τελευταία φορά που οι οικονομολόγοι της Wall Street υπερεκτίμησαν τον πληθωρισμό ήταν για την έκθεση της 10ης Φεβρουαρίου 2021.
Τυφλά σημεία
Το πρόβλημα είναι πολύπλευρο και απαιτεί πολλή εσωτερική αναζήτηση. Παρ’ όλες τις έρευνες και τα διαθέσιμα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά τυφλά σημεία και πολλά μοντέλα εξακολουθούν να βασίζονται σε τάσεις και στατιστικές σχέσεις του παρελθόντος. Αυτό μπορεί να τα κάνει επιρρεπή σε υποκαταγραφές σε μια μεταβαλλόμενη οικονομία, ειδικά σε βασικά σημεία καμπής.
Επιπλέον, ο πληθωρισμός του 2021 και του 2022 προήλθε εν μέρει από την πανδημία της Covid-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει πραγματικά τους οικονομολόγους για τις ανεπάρκειες των επιδημιολόγων και των γεωπολιτικών αναλυτών. Αυτό που είναι λιγότερο συγχωρήσιμο ήταν η αρχική απροθυμία των οικονομολόγων να διαβλέψουν ότι πολλές από αυτές τις εξελίξεις δεν ήταν απλά "ειδικοί παράγοντες" που σύντομα θα εξαφανίζονταν από μόνοι τους, αποτυγχάνοντας έτσι να αναγνωρίσουν αρκετά σύντομα ότι ο πληθωρισμός εξαπλωνόταν και ενσωματωνόταν στην οικονομία.
Θετικό αποτύπωμα
Αναμφίβολα, η έκθεση της Τετάρτης στις ΗΠΑ είχε πολλά θετικά στοιχεία, πέραν από τις επιπτώσεις της υπέρ της πτώσης των τιμών ενέργειας: οι υποκείμενες πιέσεις τιμών τόσο σε βασικά αγαθά όσο και σε υπηρεσίες αμβλύνθηκαν τον Ιούλιο και υπάρχουν λόγοι να περιμένουμε ότι ενδέχεται να έρχονται περισσότερα καλά νέα.
Λιγότερες μικρές επιχειρήσεις αναφέρουν σχέδια για αύξηση των τιμών και η μεταποίηση πληρώνει χαμηλότερες τιμές για τις εισροές υλικών της. Από την άλλη πλευρά, οι μισθοί παραμένουν πολύ πάνω από το επίπεδο το οποίο θα ήταν συνεπές με τους μακροπρόθεσμους στόχους της Fed για τον πληθωρισμό. Και το μεγάλο ερώτημα παραμένει: είναι αυτό το τέλος του πληθωριστικού φόβου συνολικά ή είναι απλώς η κορύφωση ενός μόνο κύματος σε ένα μακρύτερο και πιο δύσκολο να νικηθεί πληθωριστικό καθεστώς, όπως η περίοδος από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, που χαρακτηριζόταν από μεγάλες αυξομειώσεις και κύκλους πληθωριστικών κρίσεων;
Είναι δύσκολο να το πούμε με μεγάλη βεβαιότητα, δεδομένου ότι οι ειδικοί πέφτουν τόσο σταθερά εκτός στόχου, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της Fed. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής κινδυνεύουν να κάνουν πολύ λίγα και να επιτρέψουν στον πληθωρισμό να κακοφορμίσει ή να κάνουν πάρα πολλά και να προκαλέσουν άσκοπη ύφεση.
Αυτή η παρατεταμένη αβεβαιότητα καθιστά δύσκολο για τη Fed να προσαρμόσει τα επιτόκια με ακρίβεια ώστε να "δροσίσει" την οικονομία χωρίς να την οδηγήσει σε ύφεση. Μια ήπια προσγείωση για την οικονομία φαίνεται σίγουρα πιο πιθανή σήμερα απ' ό,τι ήταν μέχρι χθες, ωστόσο θα ήταν πολύ περισσότερο πιθανή εάν οι επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είχαν κάποια ορατότητα ως προς τον ομιχλώδη διάδρομο προσγείωσης.
Πηγή : capital.gr / bloomberg.com
