*του Gideon Rachman
Το τραγούδι «Things can only get better» έμοιαζε να είναι ο ύμνος της δεκαετίας του 1990. Tο τραγούδι, που κυκλοφόρησε το 1993, τρία χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ήταν το τέλειο soundtrack για μια δεκαετία στην οποία έλαβε τέλος το απαρτχάιντ, ήρθε η δημοκρατία στην ανατολική Ευρώπη, ήρθε η ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία και οι συμφωνίες του Όσλο υπόσχονταν ένα τέλος στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.
Τη δεκαετία του 1990, το πνεύμα της εποχής ευνοούσε τους ειρηνιστές, τους δημοκρατικούς και τους διεθνιστές. Σήμερα, είναι οι εθνικιστές, οι πολεμοκάπηλοι και οι συνωμοσιολόγοι που έχουν ούριο άνεμο.
Υπάρχει ένας αυξανόμενος κίνδυνος η Ρωσία να κερδίσει την πρωτοβουλία στον πόλεμό της με την Ουκρανία εντός του επόμενου έτους. Στη Μέση Ανατολή, η επιφυλακτική αισιοδοξία που καλλιεργήθηκε από τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Αβραάμ μεταξύ του Ισραήλ και αρκετών Αραβικών κρατών, έχει καταρρεύσει από τις επιθέσεις της Χαμάς και την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα. Ένας ευρύτερος πόλεμος στη Μέση Ανατολή φαίνεται αυτή τη στιγμή πιο πιθανός απ’ ό,τι μια ανανεωμένη ειρηνευτική διαδικασία.
Στις ΗΠΑ, η προεδρία του Τζο Μπάιντεν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι τώρα το φαβορί στην αγορά στοιχημάτων για νικητής των προεδρικών εκλογών του 2024. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις τού δίνουν άνετο προβάδισμα στις περισσότερες αμφίρροπες πολιτείες που θα αποφασίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Όλες αυτές οι αρνητικές εξελίξεις συμβάλλουν στο σκοτείνιασμα της παγκόσμιας πολιτικής διάθεσης. Παράλληλα, αλληλοτροφοδοτούνται άμεσα.
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει αναγκάσει τις ΗΠΑ να αποσπάσουν χρόνο και πόρους από την Ουκρανία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει άμεσος ανταγωνισμός για πυρομαχικά. Στην Ουκρανία υπάρχουν απελπιστικές ελλείψεις βλημάτων και τώρα ανταγωνίζεται με το Ισραήλ για τις ελάχιστες προμήθειες. Συστήματα αεράμυνας χρειάζονται επίσης τόσο στην Ουκρανία όσο και στο Ισραήλ.
Η ήδη αδύναμη ικανότητα της Δύσης να συγκεντρώσει παγκόσμια υποστήριξη για την Ουκρανία βλάπτεται περαιτέρω από τον θυμό στον «Παγκόσμιο Νότο» για την αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ. Οι προσπάθειες να περάσει το επιχείρημα πως η Ρωσία διαπράττει εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία θα αντιμετωπίσουν τώρα νέες κατηγορίες για δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Αυτές οι εξελίξεις ήρθαν σε μια περίοδο που η πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία ήδη παρέπαιε. Η αντεπίθεση της κυβέρνησης του Κιέβου έχει σε μεγάλο βαθμό αποτύχει.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει απορρίψει θυμωμένα την ιδέα πως ο πόλεμος μετατρέπεται σε τέλμα. Αλλά οι προβλέψεις για ένα τέλμα θα μπορούσαν να αποδειχθούν υπεραισιόδοξες. Η Ρωσία έχει μετατραπεί σε πολεμική οικονομία και πιθανότατα θα έχει ένα αυξανόμενο πλεονέκτημα στους εξοπλισμούς και στους αριθμός στρατιωτών το επόμενο έτος. Οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα σφυροκοπήσουν και πάλι τις ουκρανικές πόλεις και υποδομές τους επόμενους μήνες.
Η σφυροκοπημένη Ουκρανία εξακολουθεί να εξαρτάται βαρύτατα από τη Δύση για εξοπλισμούς και οικονομική υποστήριξη. Αλλά οι δυτικοί υποστηρικτές του Κιέβου έχουν αποτύχει να αυξήσουν την παραγωγή όπλων τους, ώστε να ανταποκρίνεται σε αυτήν της ρωσικής πολεμικής μηχανής. Εν τω μεταξύ, η συνεχιζόμενη χρηματοδότηση της Ουκρανίας έχει κολλήσει στο αμερικανικό Κογκρέσο, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι που υποστηρίζουν τον Τραμπ στρέφονται κατά του πολέμου.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ακόμη περισσότερους λόγους να συνεχίσει να αγωνίζεται σκληρά τον επόμενο χρόνο, δεδομένης της αυξανόμενης προοπτικής ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα επιστρέψει στον Λευκό Οίκο και θα εγκαταλείψει την Ουκρανία στην τύχη της. Μια νίκη του Τραμπ έχει γίνει πιο πιθανή λόγω της σύρραξης στη Γάζα. Ο Μπάιντεν χρειάζεται τους νέους ψηφοφόρους, τους προοδευτικούς και τους Αραβοαμερικανούς να προσέλθουν και να τον ψηφίσουν. Αλλά πολλοί είναι εξοργισμένοι με την υποστήριξη της κυβέρνησής του προς το Ισραήλ. Αν οι προοδευτικοί μείνουν στο σπίτι ή ψηφίσουν περιθωριακούς υποψηφίους, οι εκλογές θα μπορούσαν να γείρουν προς τον Τραμπ.
Φυσικά, θα ήταν παράλογο αν το φιλοπαλαιστινιακό συναίσθημα έφερνε έμμεσα τον Τραμπ πίσω στον Λευκό Οίκο. Ο πρώην πρόεδρος απειλεί και πάλι να απαγορεύσει την είσοδο μουσουλμάνων στις ΗΠΑ. Αλλά η ιστορία βρίθει από παραλογισμούς.
Ο έντονος παγκόσμιος προβολέας στο Ισραήλ και στη Γάζα μπορεί επίσης να παρέχει κάλυψη για άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα. Τις τελευταίες εβδομάδες, μαζικές απελάσεις και αναγκαστικές μεταφορές ανθρώπων είτε πραγματοποιήθηκαν είτε ανακοινώθηκαν στο Πακιστάν, το Σουδάν και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Άλλα επείγοντα προβλήματα κινδυνεύουν επίσης να αφεθούν να φουντώσουν. Η κλιματική αλλαγή φαίνεται όλο και πιο δυσοίωνη. Αλλά η σύνοδος κορυφής COP28 που θα αρχίσει αργότερα αυτό τον μήνα στο Ντουμπάι θα πραγματοποιηθεί τώρα με την προσοχή των παγκόσμιων ηγετών να έχει αποσπαστεί λόγω της Γάζας.
Με την Αμερική να έχει επεκταθεί υπερβολικά στο εξωτερικό και να είναι ασταθής στο εσωτερικό της, η Κίνα μπορεί να «μυριστεί» μια ευκαιρία. Προς το παρόν υπάρχουν κάποια δειλά σημάδια προσέγγισης μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον. Αλλά η μεγάλη εικόνα παραμένει ότι η Κίνα έχει την πρόθεση να εκτοπίσει τις ΗΠΑ από κυρίαρχη δύναμη στον Ειρηνικό, και ίσως στον κόσμο.
Το κύριο επίκεντρο των φιλοδοξιών του Σι Τζινπίνγκ είναι η Ταϊβάν. Αναλυτές στην Ουάσιγκτον πιστεύουν ότι έχει πει στον κινεζικό στρατό να είναι έτοιμος να εισβάλει στο νησί μέχρι το 2027. Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την Κίνα, ο Μπάιντεν έχει επανειλημμένα δεσμευτεί να υπερασπιστεί την Ταϊβάν. Αλλά, με την Αμερική αφηρημένη και διχασμένη, ο Σι μπορεί να δει μια ευκαιρία να αυξήσει την πίεση στο νησί κατά το επόμενο έτος. Αυτό θα πρόσθετε μια κρίση ασφαλείας στην ανατολική Ασία σε αυτές που συγκλονίζουν την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Κοιτάζοντας πίσω, φαίνεται να ταιριάζει που το τραγούδι «Things can only get better» το είπε ένα συγκρότημα που ονομαζόταν D:Ream. Τριάντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού, το όνειρο οπωσδήποτε έχει τελειώσει.
Είναι πολύ μοιρολατρικό να πούμε πως τώρα βρισκόμαστε σε μια εποχή που τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορούν να γίνουν. Αλλά είναι απλός ρεαλισμός να κατανοήσουμε πως οι ισχυρότερες τάσεις στις παγκόσμιες υποθέσεις είναι κακές και αυξάνεται η δυναμική τους.
Πηγή : euro2day.gr / ft.com
