του John Burn-Murdoch
Στα επόμενα χρόνια, ίσως αναπολούμε τον Σεπτέμβριο του 2025 ως το σημείο στο οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεπέρασαν τα όρια και άρχισαν να επιταχύνουν ραγδαία τη μετάβασή τους από το σωστό μέρος για να σε δει κανείς (μέσω ενός κολακευτικού φίλτρου Instagram), σε μια κακόγουστη εξορία του διαδικτύου που κατοικείται από όσους δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν.
Τόσο η Meta, όσο και η OpenAI ανακοίνωσαν πρόσφατα νέες κοινωνικές πλατφόρμες που θα γεμίσουν με βίντεο μικρού μήκους που θα δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό προϋποθέτει μια ανεκμετάλλευτη ζήτηση για τη δυνατότητα δημιουργίας και binge-watching ακόμη περισσότερου περιεχομένου, με ένα διαφημιστικό βίντεο από την OpenAI να παρουσιάζει παράλογες φανταστικές κινούμενες εικόνες και deepfakes, υπονοώντας μερικά από τα πράγματα που μπορεί να έρθουν.
Για να χρησιμοποιήσουμε μια αναλογία με τη διατροφή, πρόκειται για υπερ-επεξεργασμένο περιεχόμενο. Πλούσιο σε ντοπαμίνη, με αμελητέα πληροφοριακή αξία στην καλύτερη περίπτωση και διαβρωτικά αρνητική στην χειρότερη.
Δυστυχώς, υπάρχει σημαντική ζήτηση για αυτό το «σκουπίδι». Τροφοδοτεί τα πρωτόγονα ένστικτα των ανθρώπων, όπως αποδεικνύεται από τη βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που πουλά διαφημίσεις σε βίντεο με παράξενα χαλαρωτικές εικόνες και ήχους, ανθρώπους που κάνουν εξωφρενικά πράγματα, «food porn» και, φυσικά, πορνό.
Αλλά η σταδιακή συγχώνευση εκείνης της περίεργης γωνιάς του διαδικτύου που προσφέρει ένοχη απόλαυση με τις μεγάλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης - μέρος μιας μακροχρόνιας υποβάθμισης- φαίνεται να απομακρύνει τον κόσμο.
Έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο το γεγονός ότι ο χρόνος που αφιερώνεται στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης έφτασε στο αποκορύφωμά του το 2022 και έκτοτε παρουσιάζει σταθερή πτώση, σύμφωνα με ανάλυση των διαδικτυακών συνηθειών 250.000 ενηλίκων σε περισσότερες από 50 χώρες, που πραγματοποιήθηκε για τους FT από την εταιρεία ψηφιακών αναλύσεων κοινού GWI.
Αυτό δεν συνιστά απλώς αντιστροφή της αύξησης του χρόνου που περάσαμε μπροστά στην οθόνη κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας — η χρήση έχει ακολουθήσει μια ομαλή καμπύλη ανόδου και πτώσης κατά την τελευταία δεκαετία και πλέον.
Σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο, οι ενήλικες ηλικίας 16 ετών και άνω περνούσαν κατά μέσο όρο δύο ώρες και 20 λεπτά την ημέρα σε κοινωνικές πλατφόρμες στο τέλος του 2024, σημειώνοντας μείωση σχεδόν 10% από το 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση είναι πιο έντονη μεταξύ των κάποτε πιο συνηθισμένων χρηστών — των εφήβων και των ατόμων ηλικίας 20-30 ετών.
Από πολλές απόψεις, οι νέες πλατφόρμες της Meta και της OpenAI (το περιεχόμενο που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη είναι ήδη διαδεδομένο στο TikTok και το YouTube) αποτελούν το κατάλληλο τελικό σημείο για την παραμορφωμένη εξέλιξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από ένα χώρο όπου οι άνθρωποι αντάλλασσαν ενημερώσεις με φίλους και συγγενείς, σε έναν χώρο με όλο και λιγότερη ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Έχουμε πλέον γίνει μάρτυρες της μεταμόρφωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε μέσα αντικοινωνικής δικτύωσης, με την προοδευτική εξαφάνιση των περισσότερων ανθρώπων από την ενεργή συμμετοχή στις πλατφόρμες και τη σταθερή αντικατάσταση των αλληλεπιδράσεων του πραγματικού κόσμου από το scrolling.
Πρόσθετα στοιχεία από την GWI καταγράφουν αυτή την αλλαγή. Το ποσοστό των ανθρώπων που δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να διατηρούν επαφή με τους φίλους τους, να εκφραστούν ή να γνωρίζουν νέους ανθρώπους έχει μειωθεί κατά περισσότερο από ένα τέταρτο από το 2014.
Εν τω μεταξύ, έχει αυξηθεί η αντανακλαστική χρήση των εφαρμογών για να γεμίσουν τον ελεύθερο χρόνο, αντανακλώντας μια ευρύτερη επιβλαβή μετατόπιση από την προσεκτική στην αδιάφορη περιήγηση.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα τεχνολογίας Cory Doctorow, τα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης σε προχωρημένο στάδιο αποτελούν μια ιδιαίτερα σοβαρή περίπτωση «αποσκάτωσης» (enshittification) των ψηφιακών πλατφορμών, καθώς καταφεύγουν σε όλο και πιο απελπισμένες μεθόδους για να τραβήξουν την προσοχή του κοινού.
Πολλές από αυτές τις εφαρμογές δεν είναι πλέον πραγματικά κοινωνικές εφαρμογές με την ουσιαστική έννοια του όρου. Είναι εφαρμογές που μεγιστοποιούν τον χρόνο που περνάμε μπροστά στην οθόνη, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο που είναι απαραίτητο για να κερδίσουν επιπλέον δευτερόλεπτα και λεπτά.
Θα ήταν μια εξαιρετικά ευπρόσδεκτη εξέλιξη να ανακαλύψουμε ότι δεν έχουμε απλώς φτάσει στο σημείο κορεσμού των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά ότι η εμπειρία έχει υποβαθμιστεί σε τέτοιο βαθμό που έχει ταρακουνήσει τους ανθρώπους, τους βγάζει από τον λήθαργο και τους ωθεί να στραφούν σε πιο υγιείς χρήσεις του χρόνου τους.
Αλλά αυτό με φέρνει στο ζουμί της υπόθεσης. Υπάρχει μια αξιοσημείωτη εξαίρεση σε αυτή την πολλά υποσχόμενη διεθνή τάση: η Βόρεια Αμερική, όπου η κατανάλωση της ακραίας ρητορικής, του bait εμπλοκής και του χυδαίου περιεχόμενου συνεχίζει να αυξάνεται. Μέχρι το 2024 είχε φτάσει σε επίπεδα 15% υψηλότερα από την Ευρώπη.
Τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν βλάβη είναι πολύ αμφιλεγόμενα, αλλά αυτές οι συζητήσεις συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι οι πλατφόρμες έχουν αλλάξει ριζικά και έχουν μετατραπεί από χώρους σύνδεσης σε χώρους απομόνωσης και απόσπασης της προσοχής.
Ένα από τα ισχυρότερα επιχειρήματα για τη βλάβη είναι ότι ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτές τις πλατφόρμες είναι χρόνος που αφαιρείται από τις εποικοδομητικές αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους.
Αν αυτή η τάση αντιστραφεί, σίγουρα δεν θα είναι κακό. Αν τελικά εξαπλωθεί και στην Αμερική, ακόμα καλύτερα.
Πηγή : euro2day.gr / ft.com
